انواع زبان‌های برنامه‌نویسی کودکان و نوجوانان بر اساس سطح زبان (برنامه‌نویسی سطح بالا و پایین)

حالا که با انواع دسته‌بندی زبان‌های برنامه‌نویسی در مقاله قبل آشنا شدیم، می‌خواهیم با جزئیات بیشتری به زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا و سطح پایین بپردازیم. اگر هنوز مقاله قبلی را مطالعه نکرده‌اید به لینک «انواع زبان‌های برنامه‌نویسی» مراجعه کنید.

انواع زبان‌های برنامه‌نویسی بر اساس سطح زبان یکی از مهمترین دسته‌بندی‌های زبان‌های برنامه‌نویسی است. به طور کلی زبان‌های به دو دسته زبان‌های سطح بالا و زبان‌های سطح پایین تقسیم می‌شوند.

 

زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین

زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین به زبان‌هایی اطلاق می‌شود که نزدیک به زبان ماشینی هستند و دسترسی مستقیم به سخت‌افزار دارند. درک این نوع از زبان‌ها به سختی زبان ماشینی نیست، اما هنوز هم تفسیر و درک فرآیند اجرای آن سخت است. این زبان‌ها بیشترین کنترل بر سخت‌افزار را به برنامه‌نویس می‌دهند اما معمولا پیچیدگی بیشتری نیاز دارند و کدنویسی در آن‌ها ممکن است زمان‌برتر باشد.

از آنجایی که زبان‌های سطح پایین شبیه زبان سخت‌افزاری هستند، سریع در کامپیوتر اجرا می‌شوند. نمونه‌هایی از زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین عبارتند از:

• زبان ماشینی (Machine Language)

این زبان به صورت دقیق به زبانی تبدیل می‌شود که توسط سخت‌افزار فهم می‌شود. از دستورات مستقیم سخت‌افزار استفاده می‌کند. برنامه‌نویسان به طور مستقیم به عنوان یک سری از بیت‌ها و بایت‌ها کد می‌نویسند.

 

• زبان ماشین مجازی (Assembly Language)

این زبان نزدیک به زبان ماشینی است، اما با استفاده از مقادیر سمبلیک (نمایانگرهای معنایی) برای دستورات و آدرس‌ها تعبیه شده است. مختص هر معماری سخت‌افزاری است و به عنوان “زبان ماشین مجازی” معروف است. هم‌چنین زبان قابل خواندن توسط انسان را زبان اسمبلی گویند.

زبان اسمبلی در زمینه‌های خاصی کاربرد دارد. به عبارتی کنترل عملکرد حافظه دستگاه و اجرای ساز و کارهای سخت‌افزاری به کمک زبان اسمبلی قابل انجام است. طی اجرای دستورات اسمبلی، کدها ابتدا به زبان ماشین ترجمه و سپس اثر خود را بر سیستم رایانه می‌گذارند.

 

• زبان C

زبان C به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی سطح پایین معروف است. این زبان به عنوان یک زبان ماشینی نزدیک به زبان اسمبلی است و کار با حافظه و سخت‌افزار را مدیریت می‌کند.

 

• زبان Rust

Rust یک زبان برنامه‌نویسی سطح پایین است که توسط Mozilla توسعه داده شده است. این زبان از جنبه‌های امنیتی بسیار قوی برخوردار است و کدهای پایدار و کم اشتباه تولید می‌کند. از آن به عنوان یک جایگزین برای زبان C/C++ به منظور توسعه سیستم‌های پیچیده و نرم‌افزارهای سطح پایین استفاده می‌شود.

این زبان‌ها به طور معمول برای توسعه نرم‌افزارهای سیستمی، سیستم‌عامل‌ها، درایورها و سیستم‌های جدید امنیتی و اجرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 

 زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا

زبان‌های سطح بالا یکی دیگر از انواع زبان‌های برنامه‌نویسی است. زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا (High-Level Programming Languages) زبان‌هایی هستند که به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهند کدهای برنامه‌نویسی را به صورت انسانی خوانا و درک‌پذیر بنویسند. این زبان‌ها در سطح انتزاعی بالا تعریف شده‌اند و از مفاهیمی مانند متغیرها، توابع، ساختارهای کنترلی (مثل شرطی و حلقه)، و ابزارهای کتابخانه برای تسهیل توسعه برنامه‌ها استفاده می‌کنند.

زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا عموماً مستقل از سخت‌افزار هستند، به این معنی که برنامه‌های نوشته شده با این زبان‌ها می‌توانند روی انواع مختلف سیستم‌ها و پلتفرم‌ها اجرا شوند، بدون نیاز به تغییرات گسترده در کد منبع. این ویژگی به برنامه‌نویسان امکان می‌دهد تا توسعه نرم‌افزارها را با کمترین تلاش انجام دهند.

در واقع ابداع زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا، کار برنامه‌نویسی را برای سنین مختلف از جمله کودکان و نوجوانان که به برنامه‌نویسی علاقه دارند را آسان کرده است. در زبان سطح بالا، کدها توسط کلمات انگلیسی قابل فهم برای انسان ایجاد و توسط سیستم، به زبان ماشین ترجمه می‌شوند. زبان‌های پایتون، جاوا، C، سی شارپ، روبی و غیره از جمله زبان های سطح بالا هستند. این زبان‌ها، برای نوشتن و اجرای کدها بسیار راحت‌تر از برنامه‌های قبلی هستند.

 

انواع زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا

نمونه‌هایی از زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا شامل موارد زیر می‌شوند:

• پایتون (Python)

پایتون (Python) یکی از معروف‌ترین و پراستفاده‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا است. این زبان با دسترسی به کتابخانه‌های غنی، خوانایی بالا و جامعیت کد، بسیار مناسب برای توسعه وب، محاسبات علمی، و برنامه‌نویسی عمومی است.

 

• جاوا (Java)

جاوا (Java) یک زبان سطح بالا با قابلیت اجرای چندپلتفرمی است که از آن برای توسعه نرم‌افزارهای وب، نرم‌افزارهای موبایل (از جمله اندروید) و سیستم‌های جاوا (مانند سرورها) استفاده می‌شود.

 

• جاوا اسکریپت (JavaScript)

جاوا اسکریپت (JavaScript) یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا است که به صورت اصلی در وب‌سایت‌ها برای ایجاد برنامه‌های کلاینت ساید (با استفاده از مرورگر) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

• روبی (Ruby)

روبی (Ruby) یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا با تاکید بر خوانایی کد و انعطاف‌پذیری است. از آن برای توسعه وب‌سایت‌ها و برنامه‌نویسی عمومی استفاده می‌شود.

 

• پی‌اچ‌پی (PHP)

پی‌اچ‌پی (PHP) یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا برای توسعه وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. اغلب به عنوان یک زبان سمت سرور برای پردازش داده‌های وب استفاده می‌شود.

 

• سی شارپ (C#)

سی شارپ (C#) یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا توسعه داده شده توسط مایکروسافت برای توسعه نرم‌افزارهای ویندوز و برنامه‌نویسی بازی‌ها با موتور Unity است.

زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا اکثراً از مبانی برنامه‌نویسی استفاده می‌کنند و به برنامه‌نویسان امکان می‌دهند به سرعت برنامه‌های مفید و پیچیده‌تری بنویسند بدون این که بخواهند جزئیات سخت‌افزاری را مدیریت کنند.

 

کاربرد زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا

به کمک زبان سطح بالا، می‌توان در حوزه‌های زیر فعالیت کرد:

• برنامه نویسی دسکتاپی (ویندوز – لینوکس -مکینتاش)
• برنامه نویسی تحت وب (برنامه نویسی و طراحی سایت)
• برنامه نویسی موبایلی (برنامه نویسی اندروید و ios)
• برنامه نویسی چند منظوره

 

زبان‌های برنامه نویسی دسکتاپی (ویندوز – لینوکس -مکینتاش)

زبان‌های برنامه‌نویسی که به وسیله آنها نرم‌افزارهایی دسکتاپ مانند آفیس، فتوشاپ، بازی‌های کامپیوتری و غیره تولید می‌شوند. حتی خود ویندوز نیز محصول این زبان‌ها است. از معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی دسکتاپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زبان برنامه نویسی سی (C)
• زبان برنامه نویسی سی پلاس پلاس (++C)
• زبان برنامه نویسی سی شارپ (#C)
• زبان برنامه نویسی جاوا (Java)
• زبان برنامه نویسی فاکس پرو (Fox Pro)
• زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک (Visual Basic)
• زبان برنامه نویسی پرل (Perl)
• زبان برنامه نویسی دلفی (Delphi)
• زبان برنامه نویسی پایتون (Python)
• زبان برنامه نویسی روبی (Ruby)
• زبان برنامه نویسی گولنگ (Golang)

 

زبان‌های برنامه نویسی تحت وب (برنامه نویسی و طراحی سایت)

با استفاده از زبان‌های برنامه نویسی تحت وب می‌توان وبسایت‌های قدرتمندی نظیر موتور جستجوگر گوگل، شبکه اجتماعی فیس‌بوک، سیستم اشتراک ویدئوی یوتیوب یا آپارات، فروشگاه بزرگ آمازون، فروشگاه اینترنتی مانند دیجی‌کالا، رزرو بلیط، وبسایت آموزشی، علمی، خبری، اتوماسیون اداری و هر وبسایتی که در سطح اینترنت دیده‌اید طراحی و برنامه نویسی کرد.

زبان‌های برنامه نویسی وب، خود به دو دسته کلی زیر تقسیم بندی می‌شوند:

• زبان‌های سمت کاربر (Front-End)
  • زبان نشانه گذاری اچ تی ام ال (HTML)
  • زبان نشانه گذاری سی اس اس (CSS)
  • زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت (JavaScript)
• زبان‌های سمت سرور (Back-End)
  • زبان برنامه‌نویسی پی‌اچ‌پی (PHP)
  • زبان برنامه‌نویسی سی‌شارپ (C#)
  • زبان برنامه‌نویسی روبی (Ruby)
  • زبان برنامه‌نویسی جاوا (Java)
  • زبان برنامه‌نویسی پایتون (Python)
  • زبان برنامه‌نویسی GoLang

 

زبان‌های برنامه نویسی موبایلی (برنامه نویسی اندروید و ios)

با استفاده از زبان‌های برنامه نویسی موبایل، می‌توان اپلیکیشن یا نرم افزارهای کاربردی برای نسخه‌های اندروید و ios گوشی‌ها تولید کرد. برای مثال نرم افزار بازار، سیبچه و تمامی نرم افزارها و بازی‌هایی که داخل همین اپلیکیشن‌ها قرار دارند و روی موبایل شما نصب می‌شوند در این دسته بندی قرار می‌گیرند.

از معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی موبایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Java
• Kotlin
• Swift
• Objective-C
• #C
• Python
• Ruby
• Perl
• Java Script

 

زبان‌های برنامه نویسی چند منظوره

منظور از زبان‌های برنامه نویسی چند منظوره این است که در چند دسته‌بندی مختلف می‌توان برنامه‌نویسی کرد. برای مثال با زبان سی شارپ هم می‌توان برنامه‌های ویندوزی، اندرویدی و ios ساخت و هم وبسایت طراحی کرد.

از معروف‌ترین زبان‌های برنامه نویسی چند منظوره می‌توان به هشت مورد زیر اشاره کرد:

• زبان برنامه نویسی Java
• زبان برنامه نویسی #C
• زبان برنامه نویسی Python
• زبان برنامه نویسی Scala
• زبان برنامه نویسی Ruby
• زبان برنامه نویسی GoLang
• زبان برنامه نویسی C
• زبان برنامه نویسی ++C

 

امیدواریم این نوشته برایتان مفید بوده باشد. اگر در زمینه برنامه نویسی کودکان و نوجوانان نیاز به اطلاعات بیشتری دارید به صفحه «برنامه نویسی کودکان و نوجوانان» مراجعه کنید. به شما قول می‌دهیم با مراجعه به صفحه پیشنهادی پاسخ تمام سوالات خود را در مورد برنامه نویسی کودکان و نوجوانان دریافت کنید. اما اگر جواب سوالاتان را نگرفتید، کارشناسان دپارتمان کودک و نوجوان مجتمع فنی تهران نمایندگی انقلاب می‌توانند شما را در این خصوص راهنمایی کنند، پس با شماره‌های 02166929920، 02166939772 و 02166933379  تماس بگیرید.

اگر سوالی یا پیشنهادی دارید در بخش نظرات شنونده شما خواهیم بود.